دلایل کاهش سرعت رشد مو چیست؟

مو تاثیر زیادی بر زیبایی چهره افراد دارد و در صورتی که موها دچار کاهش تراکم و رشد شود، موجب نگرانی افراد می‌شود.
کاهش سرعت رشد مو می‌تواند به عوامل مختلفی بازگردد و به طور کلی به دلایل ژنتیکی، محیطی، تغذیه، سلامت عمومی و عوامل دیگر مرتبط با شرایط زندگی و سلامتی اشاره دارد.
در زیر، برخی از دلایل کاهش سرعت رشد مو را می‌توانیم بیان کنیم.

۱- عوامل ژنتیکی
ژنتیک اثر قابل ملاحظه‌ای بر رشد مو دارد.
افراد ممکن است از خانواده‌هایی با سرعت رشد مو کمتر بهره‌برده باشند.

۲- سن
با پیشرفت سن، سرعت رشد مو به طور طبیعی کاهش می‌یابد.
معمولاً در سنین بالاتر، میزان تجدید و رشد سلول‌های مو کمتر می‌شود.

۳– اختلالات هورمونی
تغییرات هورمونی مانند تغییرات در سطوح هورمون‌های تیروئید، هورمون‌های جنسی (آندروژن‌ها و استروژن‌ها) می‌تواند به کاهش سرعت رشد مو منجر شود.

۴– تغذیه ناکافی
تغذیه نامناسب یا کمبود مواد مغذی مانند پروتئین، ویتامین‌ها (مخصوصاً ویتامین‌های A، C، D، E و B) و مواد معدنی (مانند آهن و روی) می‌تواند تأثیر منفی بر رشد مو داشته باشد.

۵- تنش و استرس
 تنش‌های روحی و استرس می‌توانند به اختلالات هورمونی و به دنبال آن کاهش سرعت رشد مو منجر شوند.

۶– بیماری‌ها و مشکلات پزشکی
 برخی بیماری‌ها مانند آنمی و تیروئید می‌توانند روی رشد مو تأثیر بگذارند.

۷– محیط و تنظیمات محیطی
عوامل محیطی مانند آلودگی هوا، مواد شیمیایی در محصولات آرایشی و بهداشتی، و اشعه ماوراء بنفش نیز می‌توانند به کاهش سرعت رشد مو منجر شوند.

۸– استفاده از محصولات شیمیایی
استفاده بی‌رویه از محصولات شیمیایی مانند رنگ‌های مو، مواد حالت‌دهنده و مواد شستشو ممکن است به موها آسیب وارد کرده و سرعت رشد آن‌ها را کاهش دهد.
به دلیل تعداد زیادی عوامل مختلف که می‌تواند به کاهش سرعت رشد مو منجر شود، در صورت نگرانی، بهتر است با یک پزشک یا متخصص پوست و مو مشورت کنید تا علت اصلی و معتبر را بررسی و تشخیص دهند.

 ساختار کلی مو چست؟

موها ساختاری پیچیده دارند که از چندین لایه و عنصر تشکیل شده‌اند.
ساختار کلی مو به شکل زیر است.

۱- ساقه مو (Hair Shaft)
این بخش قابل مشاهده مو است و از سه لایه اصلی تشکیل شده است

 – پوسته خارجی (Cuticle)
لایه بیرونی مو که از سلول‌های بسیار کوچک و متمایل به سمت پایین تشکیل شده است.
پوسته خارجی وظیفه حفظ و حمایت از داخل مو را دارد.

– پوسته میانی (Cortex)
این لایه حاوی مواد پروتئینی مختلف است که به رنگ و ساختار مو افتاده است.
اغلب خصوصیات مو مانند رنگ و قوام در این لایه تعیین می‌شوند.

– مرکز مو (Medulla)
این لایه در برخی موها وجود دارد و شامل سلول‌های هوا و فضای خالی است.
در برخی موها مرکز مو وجود ندارد.

۲– ریشه مو (Hair Follicle)
 ریشه مو یک ساختار عمقی است که مو را در پوست حفظ می‌کند و به ازای هر مو یک ریشه مخصوص وجود دارد.
ریشه مو شامل اجزای زیر است.

– کیست (Bulb)
 بخش پایینی ریشه مو که شامل سلول‌های پیدایشی است که به تدریج به ساقه مو تبدیل می‌شوند.

– پاپیلا (Papilla)
این بخش وظیفه تأمین مواد مغذی و خونرسانی به سلول‌های ریشه مو را دارد.

– ماتریکس (Matrix)
 بخشی از ریشه مو که شامل سلول‌های پیش مویی است و برای تولید و رشد موهای جدید مسئولیت دارد.

۳– غده‌های دهانه مو (Sebaceous Glands)
این غده‌ها مواد چربی به نام سبوم را به سطح مو و پوست می‌رسانند.
این مواد به موها نرمی و لطافت می‌بخشند و از خشکی آنها جلوگیری می‌کنند.
در کل، موها یکی از اجزای جذاب و منحصر به فرد بدن انسان هستند که ساختار پیچیده‌ای دارند و برای حفظ و ظاهر زیبا و بهداشتی آنها، نیاز به مراقبت دارند.

دلایل ریزش و کاهش سرعت رشد مو

ریزش و کاهش سرعت رشد مو می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله عوامل ژنتیکی، محیطی، تغذیه، تغییرات هورمونی، بیماری‌ها، استفاده نادرست از محصولات شیمیایی و… ایجاد شود.
در ادامه به برخی از اصلی‌ترین دلایل این مشکلات می‌پردازیم.

۱- عوامل ژنتیکی
ژنتیک نقش قابل توجهی در سلامت مو دارد.
اگر والدین یا نسل‌های قبلی تجربه ریزش مو داشته باشند، احتمالاً این مشکل را به ارث خواهید برد.

۲- تغذیه ناکافی یا نادرست
کمبود تغذیه مناسب و مواد مغذی از جمله پروتئین، ویتامین‌ها (مخصوصاً ویتامین D و B)، مواد معدنی (مانند آهن و روی) و اسیدهای چرب اساسی می‌تواند به ریزش و کاهش سرعت رشد مو منجر شود.

۳- عوامل محیطی
آلودگی هوا، استفاده نادرست از محصولات شیمیایی مو، اشعه ماوراء بنفش (UV) و دمای بالا می‌توانند موها را آسیب‌پذیرتر و در نتیجه آنها را ریزش دهند.

۴– تنش و استرس
تنش‌های روحی و استرس ممکن است به تغییرات در هورمون‌ها و پروسه رشد موها منجر شوند.

۵–  تغییرات هورمونی
تغییرات در هورمون‌ها مانند هورمون‌های جنسی (آندروژن‌ها و استروژن‌ها)، هورمون‌های تیروئید و دیگر هورمون‌های بدن می‌توانند به ریزش مو و کاهش سرعت رشد آنها منجر شوند.

۶– بیماری‌ها و مشکلات پزشکی
 برخی بیماری‌ها مانند بیماری‌های تیروئیدی، آنمی، عفونت‌ها و بیماری‌های پوستی می‌توانند به ریزش مو و کاهش سرعت رشد آنها منجر شوند.

۷– استفاده نادرست از محصولات شیمیایی
 استفاده بی‌رویه از محصولات شیمیایی مانند رنگ‌های مو، مواد حالت‌دهنده و مواد شستشو ممکن است به موها آسیب وارد کند و ریزش آنها را تسریع کند.

۸– تغییرات سنی
با پیشرفت سن، سرعت رشد مو به طور طبیعی کاهش می‌یابد و ممکن است ریزش مو افزایش یابد.

۹- عوامل محیطی
آلودگی هوا، استفاده بی‌رویه از محصولات شیمیایی، اشعه ماوراء بنفش و دمای بالا می‌توانند موها را آسیب‌پذیرتر و در نتیجه آنها را ریزش دهند.
اگر با ریزش مو یا کاهش سرعت رشد مو مواجه هستید و این مشکل برای شما نگرانی ایجاد می‌کند، بهتر است با یک پزشک متخصص پوست و مو مشورت کنید تا علت دقیق را تشخیص داده و به شما راهنمایی در خصوص مدیریت این مشکل ارائه دهد.

فرآیند ریزش و رشد مو چگونه است؟

فرآیند ریزش و رشد مو یک سیکل طبیعی است که توسط مجموعه‌ای از عوامل و فرآیندهای بیولوژیکی کنترل می‌شود.
این سیکل شامل چند مرحله مختلف است که به طور مداوم تکرار می‌شود.
:این مراحل عبارت‌اند از

۱- مرحله رشد (Anagen)
 در این مرحله، مو به فعالیت فزاینده خود برای رشد می‌پردازد. در این دوره، سلول‌های مو در ماتریکس (قسمت پایینی مو که از زیر پوست شروع می‌شود) فعال می‌شوند و رشد می‌کنند.
مو به میزان زیادی در این مرحله قرار دارد و ممکن است تا چند سال به طول بینجامد.

۲– مرحله لغزش یا تراکم (Catagen)
در این مرحله، مو به تدریج از رشد خود باز می‌گردد و توقف کرده و تنها به عنوان پوسته اطراف شاخه‌های مو باقی می‌ماند.
این مرحله بسیار کوتاهتر از مرحله رشد است و به عنوان مرحله انتقال به استراحت شناخته می‌شود.

۳- مرحله استراحت (Telogen)
در این مرحله، مو در استراحت قرار دارد و از رشد کامل خود کناره گرفته است.
موها در این مرحله به مدت چند هفته تا چند ماه به طور طبیعی باقی می‌مانند.

۴– مرحله ریزش (Exogen)
در این مرحله، موهایی که در مرحله استراحت بوده‌اند، به صورت طبیعی از پوست فرو می‌ریزند.
این مرحله نیز برای هر مو به مدتی ادامه دارد.
پس از اتمام مرحله ریزش، یک دوره جدید از مراحل ، کاتاژن، تلوژن و اگزوژن آغاز می‌شود و فرآیند به صورت تکراری ادامه می‌یابد.
نوع مو و موقعیت زمانی هر مو در این سیکل ممکن است متفاوت باشد.
همچنین، به عوامل مختلفی مانند ژنتیک، هورمون‌ها، تغذیه و عوامل محیطی وابسته است که می‌توانند تاثیری در مدت زمان هر مرحله داشته باشند.

برخی روش های افزایش سرعت رشد مو چیست؟

افزایش سرعت رشد مو به عوامل مختلفی از جمله تغذیه، مراقبت‌های بهداشتی، سلامتی و تغییرات در روش‌های زندگی مرتبط است.
در زیر، تعدادی از روش‌هایی که می‌توانند به افزایش سرعت رشد مو کمک کنند، ذکر شده‌اند.

۱- تغذیه مناسب
مواد مغذی مانند پروتئین، ویتامین‌ها (مخصوصاً ویتامین A، B، C و D)، مواد معدنی (مانند آهن و روی) و اسیدهای چرب اساسی (مانند امگا ۳ و امگا ۶) برای سلامت موها بسیار مهم هستند.

– ویتامین ب ۵ و بیوتین
برای داشتن موهای سالم مصرف بیوتین و ویتامین‌های گروه فراموش نشود، از مواد غذایی که حاوی ویتامین B می‌باشد، می‌توان لبنیات، برگ‌های سبز، نخود و لوبیا، بادام، گوشت، تخم مرغ و قارچ را نام برد، همچنین  انواع نان‌ها نیز حاوی ویتامین ب می‌باشد می‌توانید به منظور اطمینان از تامین کامل نیاز بدنتان مصرف روزانه مولتی ویتامین را نیز داشته باشید.

– ویتامین دی
از عوامل تاثیرگذار بر افزایش رشد موها، ویتامین دی می‌باشند با توجه به پژوهش‌های انجام گرفته افرادی که نسبت به سایر افراد ریزش موی بیشتری دارند،  بدن آنها با کمبود ویتامین دی مواجه می‌باشد، بنابراین به هیچ وجه مصرف مکمل ویتامین دی را فراموش نکنید.

– امگا ۳ و امگا ۶
یکی از علل شایع ریزش مو، التهاب فولیکول‌ها می‌باشد  به منظور کاهش التهاب فولیکول‌های مو، مصرف اسیدهای چرب امگا ۳ و امگا ۶ فراموش نشود، زیرا این اسیدها خاصیت ضد التهابی دارد و با کاهش التهاب موجب افزایش سرعت رشد مو و افزایش درخشش موها می‌شود، مواد غذایی مانند گردو، روغن زیتون، ماهی، بذر کتان، نیاز بدن شما را به امگا ۳ تامین می‌کند، برای افراد گیاهخوار نیز  مکمل DHAگزینه مناسبی می‌باشد.

– ویتامین c
یکی از ویتامین‌هایی که باعث محافظت از موها در برابر رادیکال‌های آزاد و جلوگیری از شکسته شدن آنها می‌شود، ویتامین C می‌باشد، زیرا این ویتامین خاصیت آنتی اکسیدانی دارد، همچنین باعث ترمیم موها و حفظ رطوبت آنها می‌شود، از میوه‌های حاوی ویتامین C می‌توان کیوی، لیمو، گوجه فرنگی، پرتقال گریپ فروت و انواع توت‌ها را نام برد.

–آهن و روی
برای تولید پروتئین‌های بدن دو ماده حیاتی آهن و روی لازم می‌باشد که این دو ماده برای جلوگیری از ریزش مو نیز ضروری می‌باشد، از مواد غذایی حاوی آهن و روی می‌توان به لوبیا، اسفناج و غذاهای دریایی اشاره کرد، همچنین با مصرف مکمل‌ها می‌توان کمبود این مواد را جبران کرد، اما از مصرف خودسرانه این مکمل‌ها خودداری کنید، زیرا مقدار آنها با توجه به سبک زندگی، جنس و سن شما متفاوت می‌باشد  بنابراین برای مصرف این مکمل‌ها با پزشک خود مشورت کنید.

۲– مصرف آب کافی
 آب کافی به موها کمک می‌کند تا مرطوب و سالم بمانند.
موها رطوبت مورد نیاز خود را از طریق بدن دریافت می‌کنند و در صورتی که بدن با کمبود رطوبت مواجه شود این کمبود رطوبت بر روی موها نیز تاثیرگذار می‌باشد، بنابراین به منظور رساندن رطوبت کافی به بدن به اندازه کافی آب بنوشید و از سشوار و اتوی مو کمتر استفاده کنید.

۳– مراقبت مناسب از موها
استفاده از شامپو و محصولات مراقبتی مناسب برای موها، شستشو و تمیزی منظم، و استفاده از ماسک‌های موی خانگی می‌تواند به سلامت و رشد موها کمک کند.

۴- استفاده از محصولات طبیعی
برخی مواد طبیعی مانند روغن‌های گیاهی (مانند روغن نارگیل، آرگان و جوجوبا) و عصاره‌های گیاهی (مانند آلوئه ورا و زردچوبه) به تقویت موها و افزایش رشد آنها کمک می‌کنند.

– روغن زیتون
یکی از روغن‌هایی که باعث تقویت و رشد مو می‌شود، روغن زیتون می‌باشد، به همین دلیل از این روغن برای مصارف زیبایی و سلامتی استفاده می‌شود، برای استفاده از روغن زیتون می‌توانید این روغن را به صورت مستقیم بر روی پوست سر ماساژ دهید، یا اینکه درون شامپو چند قطره از روغن گیاهی بریزید، این کار باعث افزایش سرعت رشد موها و حفظ سلامت و شادابی آنها خواهد شد.

– روغن سیاه دانه
به منظور تقویت و افزایش سرعت رشد موها و همچنین جلوگیری از سفید شدن زود هنگام آنها می‌توانید از روغن سیاه دانه استفاده کنید.

– روغن کنجد
وجود اسیدهای چرب امگا ۳ و انواع ویتامین‌ها در روغن کرچک، باعث تاثیر آن بر افزایش سرعت رشد مو و پرپشت شدن آنها می‌شود.

– روغن نارگیل
وجود ویتامین‌هایی مانند ویتامین B، ویتامین E، ویتامین c، مواد معدنی، فسفر، آهن، سلنیوم، منیزیم و کلسیم در روغن نارگیل باعث تاثیر آن بر افزایش سرعت رشد موها می‌شود.

۵- ماساژ موها
ماساژ ملایم پوست سر با استفاده از انگشتان به افزایش گردش خون به موها و افزایش رشد آنها کمک می‌کند.

۶- ورزش و فعالیت بدنی
ورزش منظم و فعالیت بدنی به بهبود جریان خون در سر و فرارسیدن مواد مغذی به موها کمک می‌کند.

۷- مصرف مکمل‌های مو
برخی مکمل‌های مویی حاوی ویتامین‌ها، مواد معدنی و اسیدهای چرب ممکن است به سلامت و رشد موها کمک کنند.
قبل از مصرف، بهتر است با پزشک مشورت کنید.

۸– کاهش استرس
تنش و استرس می‌توانند به تغییرات در هورمون‌ها و تأثیر منفی بر رشد موها منجر شوند.
روش‌های مدیریت استرس می‌تواند به رشد موها کمک کند.
در صورتی که میزان استرس در سطح بالایی باشد، باعث ایجاد اختلال در رشد مو، افزایش کدری و ضعیف شدن آنها و در نهایت ریزش آنها می‌شود، بنابراین با انجام فعالیت‌هایی مانند یوگا و مدیتیشن و همچنین بهبود خواب، میزان استرس خود را کنترل کنید تا باعث تقویت رشد موهای شما شود.

۹- مصرف آنتی‌اکسیدان‌ها
مصرف آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند ویتامین C و E که موجب محافظت از سلول‌ها در برابر آسیب‌های اکسیداتیو می‌شوند، می‌تواند به بهبود سلامت موها و افزایش رشد آنها کمک کند.

۱۰– کوتاه کردن موها
یکی دیگر از عواملی که باعث افزایش سرعت رشد موها می‌شود، کوتاه کردن مداوم آنها می‌باشد زیرا نوک گیری مداوم موها باعث رسیدن اکسیژن بیشتر به پوست سر شده و در نهایت موجب افزایش رشد مو می‌شود، همچنین کوتاهی موها باعث از بین بردن موخوره‌ها و جلوگیری از شکستن آنها می‌شود.

۱۱- از محکم بستن موها خودداری کنید.
یکی از عواملی که باعث سست شدن ریشه مو و کشیده شدن آنها می‌شود، محکم بستن آنها می‌باشد که در طولانی مدت باعث ریزش موها می‌شود، بیشتر خانم‌ها عادت دارند که موها را به صورت دم اسبی ببندند، اما با انجام این کار آسیب بزرگی به موها وارد می‌شود، همچنین پیچیدن موها درون حوله باعث شکستن و گیر کردن موها در لابلای الیاف می‌شود، بنابراین بهتر است از حوله‌های کوچک و لطیف به جای حوله‌های الیاف درشت استفاده شود.

۱۲– شستشوی موها به روش صحیح
گاهی افراد بر این باورند که هرچه بیشتر موهایشان را بشویند، باعث افزایش سلامت موها می‌شوند، اما باید بدانید، که شستشوی بیش از حد موها باعث از بین رفتن چربی طبیعی مو می‌شود، که این چربی تاثیر بسزایی در جلوگیری از خشکی و ضعیف شدن موها دارد، بنابراین بهتر است از شامپو دو بار در هفته استفاده شود و بیشتر از شامپوهایی که موجب تقویت رشد مو و لطافت موها می‌شود، استفاده شود و برای شستشوی موها تنها به پوست سر شامپو بزنید و نیازی نیست که تمام موهایتان را با شامپو آغشته کنید، همچنین استفاده از نرم کننده نیز تاثیر بسزایی در افزایش رشد موها دارد و تاثیر بسزایی در افزایش لطافت و درخشندگی مو، آبرسانی مو و ترمیم موهای آسیب دیده دارد، همچنین به جای استفاده از آب داغ از آب ولرم استفاده کنید، زیرا دمای بالای آب موجب شکنندگی و خشکی موها می‌شود.

۱۳- استفاده از روبالشی ابریشمی
همانگونه که در بالا ذکر کردیم، خواب کافی تاثیر بسزایی در افزایش سرعت رشد موها دارد، اما علاوه بر خواب کافی نوع روبالشتی نیز تاثیر بسزایی بر رشد موها دارد، شاید این مسئله زیاد به چشم نیاید، اما در صورتی که از روبالشتی نخی استفاده شود، امکان گیر کردن موها در لابلای نخ‌های آن وجود دارد و موها دچار آسیب خواهد شد، علاوه بر روبالشتی می‌توانید از روسری ابریشمی برای پوشاندن موهایتان استفاده کنید.

۱۴- در صورت وجود بیماری به فکر درمان آن باشید.
ممکن است وجود یک بیماری زمینه‌ای موجب کاهش سرعت رشد موها شود، بنابراین حتی در صورتی که تمامی نکات به خوبی رعایت شود، در صورت عدم این بیماری زمینه ای، روش‌های درمانی تاثیری نخواهد داشت، از این بیماری‌ها می‌توان مشکلات هورمونی، اختلالات تیروئید را نام برد که شکنندگی مو و ریزش آن را به همراه دارد، بنابراین به منظور جلوگیری از کاهش سرعت رشد مو و ضعیف شدن موها به پزشک متخصص مراجعه کنید و طبق دستور پزشک برای تقویت موها اقدام نمایید.

۱۵- از زیاد برش زدن موها خودداری کنید.
گاهی خانم‌ها به منظور افزایش زیبایی موها و مرتب بودن آنها موها را زیاد برش می‌زنند، اما برس زدن مو نباید بیش از ۵ دقیقه طول بکشد، همچنین در صورتی که موها در مواقع ضروری نیز شانه زده نشوند، اشتباه می‌باشد و منجر به ریزش مو می‌شود.
در واقع برش زدن باعث تحریک پوست و تولید بیشتر چربی می‌شود برای جلوگیری از ریزش موها آنها را به آرامش شانه بزنید و نوع برسی که استفاده می‌کنید نیز با اهمیت می‌باشد، بهتر است برای شانه زدن موها از برس‌های با سوزن‌های سرگرد و غیر فلزی استفاده شود، همچنین استفاده از شانه‌های چوبی نیز گزینه مناسب می‌باشد، اما اگر جنس موها از نوع خشک باشد استفاده از شانه چوبی باعث کشیدگی و شکنندگی تارهای مو می‌شود، بنابراین به این نکات توجه کنید.

۱۶- از ماسک مو استفاده کنید
استفاده از ماسک موهای طبیعی نیز تاثیر بسزایی در مراقبت از موها دارد، بدین منظور از ماسک‌های خانگی استفاده کنید، از این ماسک‌ها می‌توان به مخلوط کردن لیمو، عسل، آوکادو، روغن نارگیل، روغن زیتون، اسانس رزماری اشاره کرد که تاثیر بسزایی در افزایش سرعت رشد موها دارد، استفاده از این مواد طبیعی باعث افزایش نرمی و لطافت موها می‌شود و رشد آنها را افزایش می‌دهد، بنابراین حداقل در هفته یک بار از این ماسک موها استفاده کنید.

۱۷- ضدعفونی کردن موها
یکی از مواردی که باعث آسیب رساندن به ساقه مو و ضعیف شدن فولیکول‌ها می‌شود، وجود عفونت‌های میکروبی در پوست سر می‌باشد، بنابراین استفاده از محصولات ضد میکروب، تاثیر بسزایی در از بین بردن این عفونت‌ها و پاکسازی مو دارد، از این عفونت‌ها می‌توان درماتیت، سبورئیک، پسوریازیس، اگزمای پوست سر را نام برد، به منظور درمان این عفونت‌ها می‌توان از محصولات ضد میکروب، درمان‌های بالینی و داروهای مناسب استفاده کرد.
به خاطر داشته باشید که هر فرد می‌تواند به صورت متفاوت به روش‌های مختلف عکس‌العمل نشان دهد.
همچنین، تغییرات در سلامتی و رشد موها معمولاً زمان طولانی‌تری نیاز دارند تا نتایج آشکار شوند.
در صورت نگرانی، بهتر است با پزشک متخصص پوست و مو مشورت کنید.